Haarlem
De vloer in haar atelier ligt bezaaid met tekeningen en schilderingen. Het zijn nieuwe werken die Stance Oonk (1959) laat zien in het weekend. Kraaien en mensfiguren zien we. Oonk die haar werken publiceert in Hollands Maandblad, is een vaste waarde voor de Kunstlijn.
Aan de vooravond van deze artistieke happening vertelt de kunstenares over haar bijzondere werkwijze met een meditatief moment ter voorbereiding. De creatie van kunst wordt zo een haast natuurlijk proces, vertelt ze. Haar tekenstudenten kunnen erover meepraten. Behalve het onder de knie krijgen van technieken leren ze hun diepste ik controle te geven over potlood en penseel.
"Door de oefeningen kom je los van alledaagse ballast, van gedoe op je werk, of ruzie met je vrouw. Ik zeg meestal dat je dan in de 'stand vrij'komt, en dan kan de creativiteit gaan stromen. Het werkt onmiddelijk". De studenten zijn na de meditatie direct geconcentreerd en werken dan alsof zij zich in hun eigen atelier bevinden. Sommigen zijn zo verknocht aan de les dat zij al vijftien jaar komen. 'Bij jou kom ik in een paradijsje',zij iemand eens. Bezinning en 'visualisaties' gaan vloeiend over in kunst. Stance Oonk vraagt de leerlingen de ogen te sluiten en naar een favoriete plek te gaan. De beelden en gebeurtenissen die zij daar zelf oproepen, mogen ze overbrengen op papier. "Er is veel meer op de wereld dan we denken".
"De leerlingen maken geweldige dingen", vindt Oonk. "Twee van hen hebben met hun collectie in het Haags Gemeentemuseum gehangen. Een student is heel geordend. Soms creëert hij chaos, maar dan wil hij die meteen weer ordenen. Gisteravond zat hier een meisje de hele avond te werken zonder iets te vragen en zonder dat ik iets hoefde te zeggen. Ik zie dat als een compliment, zij zit op haar eigen stroom".
De essentie van het lesgeven voor Stance Oonk is dat mensen zich bewust worden waarom zij doen wat ze doen. Haar filosofie: "Als elk mens verantwoordelijkheid neemt voor zijn eigen daden, zou er geen oorlog zijn". Stance Oonk ziet ze komen. Mensen met een burn-out, vaak hoogopgeleide vrouwen met torenhoge ambities die onderuit gingen. "Ze vinden zichzelf terug en ik help ze daarbij een beetje. Als de bron open gaat, is dat prachtig. Hoe werkt dat bij de kunstenares zelf? Een dag niet werken, maakt haar chagerijnig en moe, vertelt ze. Dan spoedt ze zich naar het atelier, waar zij eerst los moet komen.
Ze droomt ervan dat zij niet meer de regie heeft over wat er gebeurt en haar kunstwerken helemaal autonoom tot stand komen. Ze schildert graag op blote voeten, soms liggend en werkt snel. De kraai is haar 'tussenpersoon tussen de ene en de andere wereld'. In die andere wereld zoekt ze oerbeelden. Sommige kunstenaars maken geëngageerde of opiniërende kunst, Stance kijkt wat onder de thema's schuil gaat.
8/11